นางตะเคียน เป็นผีที่มีมาแต่โบราณตามตำนานพื้นบ้านของไทย ผีตะเคียนเป็นผีผู้หญิงที่สิงสถิตอยู่ในต้นตะเคียน นางตะเคียนมักเป็นผีที่มีรูปร่างหน้าตาดี สวย งดงาม และผมยาว การแต่กายของนางตะเคียนจะห่มสไบและใส่ผ้าถุง คล้ายกับสาวบ้านป่าทั่วๆ ไป
บริเวณป่าที่มีผีนางตะเคียนสิงสู่อยู่ จะมีลักษณะสะอาดสะอ้านราวกับมีคนมาปัดกวาดเช็ดถูดูแลบ้านเรือนของตนเองบริเวณนั้นอยู่เสมอ ผีนางตะเคียนจึงมักจะเป็นผีจำพวกหวงที่อยู่ และจะดุร้ายมากหากมีใครคิดจะรุกรานที่อยู่ของตน
เนื่องจากต้นตะเคียนมักมีผีนางตะเคียนสิงสู่อยู่ การจะตัดเอาต้นตะเคียนมาทำเป็นเรือในสมัยก่อน หรือนำเอาไม้ตะเคียนมาสร้างบ้าน จึงจำเป็นจะต้องมีการทำพิธีบวงสรวง 
ทั้งนี้ เมื่อต้นตะเคียนเหล่านั้นถูกนำมาแปรสภาพเป็นเรือ ยานพาหนะ หรือสิ่งปลูกสร้างต่างๆแล้ว ผีนางตะเคียนที่เคยสิงสถิตอยู่ในต้นตะเคียนต้นนั้น ก็จะเปลี่ยนมาสิงสถิตอยู่ในสถานะใหม่ตามไปด้วย ยกตัวอย่างเช่น หากเป็นเรือที่ทำจากไม้ตะเคียน นางตะเคียนก็จะกลายเป็นแม่ย่านางเรือ เป็นต้น
