พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ เดิมเป็นวัดราษฎร์ สถานที่ตั้งอยู่ที่ แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ชาวบ้านในละแวกนั้นบ้างก็เรียกชื่อวัดว่า วัดสัก หรือ วัดบางขุนพรหม สันนิษฐานว่า สร้างมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ได้มีการก่อสร้างและบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะ มาโดยลำดับ
ครั้นต่อมา ในรัชกาลที่ ๓ ได้มีพี่น้องร่วมบิดามารดา ประกอบด้วย พระยาราชภักดี (สิงห์ ทอง ) พระยาเทพอรชุน (ทองปาน) และพระยาราชวรานุกูล (ทองคำ) รวมสามคนพี่น้อง ตามประวัติ บิดาท่านชื่อ มะทอเปิ้น อพยพมาจากรามัญประเทศ แต่ มารดาท่านไม่ปรากฏนาม พี่น้องทั้งสาม ได้จัดสร้างวัดนี้ขึ้นใหม่ แล้วเสร็จจึงได้ทูลเกล้าฯ ถวายเป็นวัดหลวง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มอบพระราชทานนามวัดว่า “วัดสามพระยา”
ทั้งนี้ วัดสามพระยา มีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์อยู่ 2 องค์ คือ หลวงพ่อนั่ง และ หลวงพ่อนอน ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ชาวบ้านเชื่อว่าด้วยบารมีและอภินิหารของหลวงพ่อนั่ง และหลวงพ่อนอน ช่วยทำให้พื้นที่แถวนั้นรอดพ้นจากการโดนทิ้งระเบิด และอีกครั้งในปี พ.ศ.2494 เกิดกบฏแมนฮัตตัน กองทัพอากาศ สั่งทิ้งระเบิดเรือรบหลวงศรีอยุธยาที่ลอยลำอยู่หน้าวัด แต่พลาดเป้าระเบิดที่เลยมาตกรอบบริเวณใกล้เคียงวัด ไม่ระเบิดเลยสักลูกเดียว
สำหรับ หลวงพ่อพระนั่ง เป็นพระพุทธรูปปางป่าเลไลยก อันศักดิ์สิทธิ์ประจำวัดสามพระยา แขวงบางขุนพรหม เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร สร้างขึ้นเมื่อสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 พระพุทธรูปปางนี้ มีพระพุทธลักษณะเป็นพระพุทธรูปในอิริยาบถประทับนั่งบัลลังก์ หย่อนพระบาททั้งสองทอดลงมาเหยียบบนพื้น พระพาหาทั้งสองประคองบาตร ซึ่งจะแตกต่างกับพระพุทธรูปปางป่าเลไลยกที่สร้างกันโดยทั่วไป เพราะฉะนั้น ชาวบ้านจึงเรียกว่า "หลวงพ่ออุ้มบาตร" บ้างก็มี
"พระพุทธรูปปางป่าเลไลยก" เป็นพระประจำวันของคนที่เกิดวันพุธกลางคืน เป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์ มีคติความเชื่อว่า หากใครได้ไปกราบไหว้ขอพรให้มีเงินมีทองใช้ มีกินมีใช้ไปตลอด เป็นสิริมงคลสำหรับผู้ที่เข้ามากราบไหว้นมัสการพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์แห่งวัดสามพระยาโดยแท้
"พระนอนปางโปรดอสุรินทราหู" พระพุทธรูปนอนองค์ใหญ่ให้เราได้กราบไหว้กันด้วย โดย “หลวงพ่อนอน” นั้น ประดิษฐานอยู่ที่ศาลาพระนอนเป็นพระพุทธรูปไสยาสน์ปางโปรดอสุรินทราหู พระอิริยาบถนอนตะแคงขวา พระบาททั้งสองซ้อนทับเสมอกัน พระหัตถ์ซ้ายแนบไปตามพระวรกาย พระหัตถ์ขวาตั้งขึ้นรับพระเศียรและมีพระเขนย (หมอน) รองรับ เมื่อกราบไหว้แล้วฉันรู้สึกสงบและสบายใจเพราะพระพักตร์ของท่านที่มีพระโอษฐ์ยิ้มดูเปี่ยมสุข
ที่มา thaisarn.net
