ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ : ททท.สำนักงานเลย โทร. 0 4281 2812,0 4281 1405
http://www.tourismthailand.org/loei
ทางขึ้นพระธาตุศรีสองรัก พระธาตุศรีสองรัก เป็นพระธาตุที่มีประชาชนศรัทธาจำนวนมากไม่เฉพาะชาวด่านซ้ายแต่ยังมีชาวบ้านทั้งจังหวัดเลยและจังหวัดอื่นๆ แวะเวียนมากราบไหว้สักการะอยู่เป็นประจำ สำหรับการขึ้นไปสักการะองค์พระธาตุ มีกฏอยู่ว่า ห้ามเครื่องแต่งกายสีแดง ห้ามกางร่ม ห้ามใส่หมวก และต้องถอดรองเท้าเอาไว้ที่บันไดทางขึ้น ก่อนที่จะเดินขึ้นไปที่บันไดแห่งนี้ สำหรับดอกไม้ธูปเทียนจะบูชามาแล้วถือขึ้นไป หรือไม่ก็ไปบูชาที่ข้างบน
ทางขึ้นสู่พระธาตุศรีสองรัก
พอเดินขึ้นบันไดมาแล้วจะมีทางเดินที่มีดอกไม้อยู่ 2 ข้างทาง หลายๆ คนจะมาถ่ายรูปกันตรงนี้บางทีก็ทำให้เดินไม่ค่อยได้กัน ถ้าอยากรู้อะไรเกี่ยวกับองค์พระธาตุก็เข้าไปถามพระหรือคนที่ดูแลแผงดอกไม้ธูปเทียนในวิหารหน้าพระธาตุได้
วิหารที่อยู่ติดกับองค์พระธาตุเป็นสถานที่ที่เราจะเข้าไปกราบสักการะ จุดธูปเทียนบูชาพระธาตุ จากนั้นแล้วจะเดินเวียนรอบองค์พระธาตุ จำนวน 3 รอบ แต่บอกก่อนว่าอย่าเดินตามความเคยชิน เพราะที่อืนใช้การเดินเวียนขวา แต่ที่พระธาตุศรีสองรักให้เดินเวียนซ้าย เชื่อกันว่าเป็นการหันเอาหัวใจของเราเข้าหาพระธาตุ เป็นสิริมงคลแก่คนที่มาเวียนเทียน และเป็นประเพณีที่ถือปฏิบัติต่อกันมาของชาวด่านซ้าย มีป้ายติดบอกไว้ที่เสาด้านซ้ายมือถ้าเราเวียนขวาแล้วมองที่เสาเราจะเห็นป้ายนี้ ก็ให้เดินกลับอีกด้านหนึ่ง
สักการะพระธาตุศรีสองรัก ปกติชาวบ้านจังหวัดใกล้เคียงกับจังหวัดเลยจะแวะเวียนมากราบไหว้พระธาตุศรีสองรักเป็นประจำ โดยเฉพาะเมื่อเดินทางผ่านมาตามเส้นทางนี้ พอผ่านอำเภอด่านซ้ายจะแวะเข้ามากราบไหว้กันอยู่เสมอ ในช่วงเทศกาลงานผีตาโขนคนจะยิ่งมากเป็นทวีคูณ สำหรับผู้หญิงให้จุดธูปเทียนไหว้พระธาตุแล้วเดินเวียนเทียน
บูชาพระธาตุ ตามธรรมเนียมปฏิบัติของที่นี่ จะมีการนำเอาเครื่องบูชาพระธาตุมาถวายด้วยการเดินเวียน 3 รอบแล้ววางไว้ที่ฐานของพระธาตุศรีสองรัก เครื่องบูชานี้เรียกว่า ต้นผึ้ง ประดิษฐ์จากโครงไม้ไผ่เป็นทรงหอปราสาทขนาดกว้างราว 2 ฟุต สูง 2 ฟุตเศษ กรุรอบด้วยลวดลายงานแทงหยวกจากนั้นประดับด้วย "ดอกผึ้ง" ซึ่งทำจากแผ่นเทียนกลมๆ บางๆ ตากแดดแล้วจับเป็นกลีบ ตรงกลางติดดอกบานไม่รู้โรย หรือขมิ้นหั่นเล็กๆ ต่างเกสรดอกไม้สีสดใส และ เทียนเวียนหัว (เทียนแท่งที่ฟั่นยาวพอคาดได้รอบศีรษะ)
คำกล่าวบูชาพระธาตุศรีสองรัก
ตั้งนะโมฯ ๓ จบ กล่าวคำว่า
นะคะโลเก เทวะโลเก ชมพูทิเป ตาวะติงเส ชินนะธาตุโย อรหันตา นะมามิ (๓ จบ)
พระธาตุศรีสองรัก เป็นปูชนียสถานสำคัญที่สุดของจังหวัดเลย ซึ่งก่อด้วยอิฐถือปูนมีฐานเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างด้านละ 10.89 เมตร สูง 19.19 เมตร สร้างขึ้นในแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิผู้ครองกรุงศรีอยุธยาและพระเจ้าไชยเชษฐาผู้ครองกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทน์) เพื่อเป็นสักขีพยานแห่งความรัก ความสามัคคี สัจจะมิตรไมตรี และเป็นหลักเขตแดนของสองพระนคร
มูลเหตุที่สร้างพระเจดีย์นี้ ด้วยสมัยนั้นพม่ามีกษัตริย์ทเข้มแข็งในการสงคราม คือพระเจ้าตะเบ็งชเวตี้ และพระเจ้าบุเรงนอง ได้ยกกองทัพมารุกรานกรุงศรีอยุธยา และกรุงศรีสัตนาคนหุต สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ กับพระเจ้าไชยเชษฐา จึงกระทำสัตย์ปฏิญาณต่อกันเพื่อร่วมรบกับพม่า และเป็นที่ระลึกในการทำพระราชไมตรี จึงได้ร่วมกันสร้างพระเจดีย์ไว้เป็นสักขีพยาน ให้ชื่อว่า "พระธาตุศรีสองรัก"
ตามตำนานกล่าวว่า พระเจดีย์นี้สร้างขึ้น ณ กึ่งกลางระหว่างแม่น้ำโขงกับแม่น้ำน่าน เริ่มสร้างเมื่อ พ.ศ. 2103 ปีวอก จุลศักราช 922 แล้วเสร็จในวันพฤหัสบดี ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 พ.ศ. 2106 ปีกุน จึงมีประเพณีสมโภชและนมัสการองค์พระธาตุ โดยเริ่มตั้งแต่วันขึ้น 12 ค่ำ ถึงวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 ของทุกปี
ศิลาจารึกพระธาตุศรีสองรัก ศิลาจารึกรูปใบสมาทินทรงใบพาย สูง 1.36 เมตร กว้าง 0.83 เมตร อักษรธรรมอีสาน 43 บรรทัด แม้ว่าจะมีการแปลออกมาแล้วแต่สำนวนหลังจากการแปลก็ยังไม่ถึงกับเข้าใจกระจ่างชัด ต้องแปลกันอีกรอบ คำแปลมีจารึกเอาไว้บนแผ่นหินอ่อนตั้งอยู่ใกล้ๆ กัน ถ้าสนใจลองไปอ่านดู
พอเดินมาด้านหลังเราจะเห็นยอดพระธาตุศรีสองรักเอียง
อีกมุมหนึ่งของพระธาตุศรีสองรัก
จารึกสมเด็จย่าเสด็จ แผ่นจารึกสำคัญเกี่ยวกับพระธาตุอีกแผ่นหนึ่งอยู่ด้านตรงข้ามกับศิลาจารึก เมื่อครั้งสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงสักการะพระธาตุศรีสองรัก ตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ในวันอังคารที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2514 เวลา 15.30 น.
ต้นไม้ทรงปลูก ในกำแพงแก้วรอบองค์พระธาตุ มีต้นไม้ร่มรื่นหลายต้นอยู่ทุกด้าน ในจำนวนนี้มีต้นไม้สำคัญหลายต้นคือต้นไม้ทรงปลูก เช่น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาส ราชนครินทร์ทรงปลูกต้นกฤษณา เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ.2543 , พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา ทรงปลูกต้นกันเกรา เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2551 เป็นต้น
ขอบคุณข้อมูลจาก
touronthai.com