แนะนำความรู้เกี่ยวกับ การผสมพันธุ์วัว

แม้ว่าในปัจจุบันเทคโนโลยีในการปรับปรุงพันธุ์สัตว์จะมีการพัฒนาไปถึงขั้นโคลนนิ่ง  เพื่อให้ได้สัตว์ต้นแบบที่ต้องการแล้วก็ตาม  แต่ในความเป็นจริงแล้วอาจกล่าวได้ว่าเทคนิคการผสมเทียม  เป็นวิธีที่ใช้ได้ผลดีที่สุด  รวดเร็ว  และประหยัด  โดยเฉพาะสำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์  แต่ที่เป็นปัญหาหนักอกหนักใจสำหรับเกษตรกรมือใหม่  คือ  การผสมไม่ติด  ทำให้เสียเงินเสียทองเสียเวลา 

สิ่งที่ต้องให้ความสำคัญอันดับแรก  คืออายุของแม่โคที่พร้อมจะผสมพันธุ์ครั้งแรกควรเฉลี่ยประมาณ  15  เดือน  เพื่อที่จะได้คลอดลูกตอนประมาณอายุ  24  เดือน  ซึ่งจะทำให้มีอายุการให้ผลผลิตนานกว่าโคสาวที่มีอายุแก่เดือน  นอกจากนั้นขนาดของตัวสัตว์ก็มีความสำคัญเช่นกัน 

ขนาดของตัวสัตว์ขณะผสมจะมีผลต่อขนาดของตัวสัตว์ที่ตั้งท้องด้วยในเรื่องของ  การคลอดยาก  เช่น  ในเพศเมียที่ตัวเล็กกว่าปกติ  ดังนั้นการเลี้ยงต้องมีการจัดการที่ดีตั้งแต่ต้นเพื่อให้โคมีน้ำหนักที่เหมาะสมเมื่ออายุพร้อมที่จะผสมพันธุ์ครั้งแรก

การคำนวณระยะเวลาที่เหมาะสมในการผสมเทียม  หรือที่เรียกว่า นาทีทองของการผสมเทียม  ถือเป็นเทคนิคสำคัญที่จะทำให้โคของเกษตรกรผสมติดหรือไม่เกษตรกรผู้เลี้ยงจึงควรที่จะศึกษาและสังเกตการแสดงอาการเป็นสัดของโคให้เป็นเพื่อที่จะได้กำหนดระยะเวลาการผสมเทียมให้ได้ผล  เช่น  โคเพศเมียที่แสดงอาการเป็นสัดควรจะได้รับการผสมเทียมในระยะเวลาช่วงกลางของการเป็นสัดหรือใกล้ระยะที่จะหมดการเป็นสัด (อาจจะหมดการเป็นสัดไปแล้วประมาณ  6  ชั่วโมงก็ได้ หรือเมื่อโคเพศเมียตัวนั้นยืนนิ่งให้ตัวอื่นขึ้นขี่  ซึ่งใช้เป็นหลักในการผสมพันธุ์)  โดยทั่ว ๆ  ไปโคเพศเมียจะมีระยะเป็นสัดประมาณ  18  ชม.  แล้วต่อมาอีก  14  ชม.  จึงมีไข่ตกเพื่อรอรับการผสมพันธุ์กับน้ำเชื้อพ่อโค จึงควรเลือกเวลาที่เหมาะสมในการดำเนินการผสมเทียม  

ปฏิบัติงานผสมเทียม คือ 

1. เมื่อโคเพศเมียตัวใดแสดงอาการเป็นสัดในตอนรุ่งเช้าของวันใดวันหนึ่ง  ควรที่จะได้รับการผสมเทียมในวันเวลาเดียวกัน (ก่อน  16.30 น.)ฉะนั้นพอรุ่งเข้าของแต่ละวันเจ้าของสัตว์ควรที่จะได้ไปแจ้งและบอกเวลา  (ประมาณ)ที่ท่านได้เห็นสัตว์ของท่านแสดงอาการเป็นสัด 

2. ถ้าโคเพศเมียตัวใดแสดงอาการเป็นสัดในตอนบ่ายของวันใดวันหนึ่ง  ควรที่จะได้รับการผสมเทียมตอนเช้าหรือก่อนเที่ยงของวันรุ่งขึ้น  ฉะนั้นเจ้าของสัตว์เมื่อพบว่าสัตว์แสดงอาการเป็นสัดในตอนบ่ายหรือตอนเย็น  ท่านควรจะไปแจ้งและบอกเวลาของการเป็นสัด  (ประมาณ)  ในวันรุ่งของวันต่อไปก็ได้ 

จะรู้ได้อย่างไรว่าโคตั้งท้องหรือไม่?

เมื่อแม่โคได้รับการผสมไปแล้วประมาณ  21  วัน  หากแม่โคไม่กลับมาแสดงอาการเป็นสัดอีกก็อาจคาดได้ว่าผสมติด  หรือโคตัวนั้นเริ่มตั้งท้องแล้ว  เพื่อให้รู้แน่ชัดยิ่งขึ้น  ภายหลังจากการผสมแม่โคแล้ว  50  วันขึ้นไป  อาจติดต่อสัตวแพทย์หรือบุคคลผู้มีความชำนาญในการตรวจท้องแม่โค  (โดยวิธีล้วงเข้าไปคลำลูกโคทางทวารของแม่โค)  มาทำการตรวจท้องแม่โคก็จะทราบแน่ชัดยิ่งขึ้น 

ข้อสังเกต

ในกรณีโคสาว  จะสังเกตได้จาการเจริญเติบโตที่เร็วขึ้น  กินจุขึ้น  ความจุของลำตัวโดยเฉพาะส่วนท้อง  ซี่โครงจะกางออกกว้างขึ้น  ขนเป็นมัน  และไม่เป็นสัดอีก

การคลอดลูก

โดยทั่วไปแม่โคจะตั้งท้องประมาณ  283  วัน  หรือประมาณ  9  เดือนเศษ  ในช่วงนี้แม่โคต้องได้รับการดูแลเอาใจใส่เรื่องความเป็นอยู่และอาหารเป็นพิเศษ  เพราะลูกในท้องเจริญขึ้นเรื่อย ๆ  และเป็นไปอย่างรวดเร็ว  ในระยะก่อนคลอดประมาณ  45 - 80  วัน  ควรเพิ่มอาหารผสมให้แก่แม่โคท้อง เพื่อแม่โคจะได้นำไปเสริมสร้างร่างกายส่วนที่สึกหรอ  และนำไปเลี้ยงลูก  หรือนำไปสร้างความเจริญเติบโตสำหรับอวัยวะบางอย่างที่ยังไม่เจริญเติบโตเต็มที่  เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์มากที่สุดและเพื่อไม่ให้แม่โคซูบผอม  สำหรับแม่โคที่กำลังให้นมเมื่อตั้งท้องลูกตัวต่อไปควรจะหยุดรีดนมก่อนคลอด  45 - 60  วันสำหรับ  แม่โคท้องแรกหรือท้องสาว หรือแม่โคที่ยังไม่เจริญเต็มที่ (อายุไม่ถึง  5  ปี)  แม้จะให้ลูกมาแล้ว  1  หรือ  2  ตัวก็ตาม  ก่อนคลอดลูกตัวต่อไปควรจะหยุดพักการรีดนมเร็วกว่าแม่โคที่โตเต็มที่แล้ว อย่างน้อยก่อนคลอดประมาณ  45 -60  วัน  เพื่อให้แม่โคได้มีเวลาเตรียมตัว  ได้พักผ่อนร่างกายและอวัยวะต่างๆ  บ้าง  มิฉะนั้นแม่โคอาจจะได้รับผลกระทบกระเทือน นั่นหมายถึงผลเสียหายที่จะตามมาภายหลังได้  เช่น  ร่างกายจะชะงักการเจริญเติบโตเพราะอาหารไม่พอ  ร่างกายไม่สมบูรณ์  เมื่อคลอดลูกออกมาลูกโคอ่อนแอ  มีช่วงระยะการให้นมในปีต่อไปสั้นลง  ผสมติดยาก  ทิ้งช่วงการเป็นสัดนานและอื่น ๆ  เป็นต้น

ข้อมูลอ้างอิง  :  https://www.rakbankerd.com