เทคนิคการเพาะเลี้ยงเห็ด เพื่อสร้างรายได้แบบมืออาชีพ

เห็ด ยานางิหรือเห็ดโคนญี่ปุ่น   ในธรรมชาติจะเจริญเติบโตได้ดีบนท่อนไม้ผุ  ต่างประเทศได้ทำการศึกษาและ เพาะ เลี้ยงเห็ดชนิดนี้มาตั้งแต่ปี  พ.ศ. 2383  ต่อมาใปี  พ.ศ.2517 จึงสามารถเพาะเลี้ยงได้โดยวัสดุที่เป็นส่วนผสมของฟางข้าวสาลีและเมล็ดข้าวโอ๊ต แล้วเปลี่ยนมาเป็นขี้เลื่อยที่เพิ่มอาหารเสริมให้เห็ดชนิดนี้สามารถ เติบโต ได้ดีในเวลาต่อมา เนื่องจากเป็นเห็ดที่มีรสชาติดี  เนื้อดอก  ก้านดอก  มีความกรอบแน่น  เนื้อคล้ายเห็ดโคน  นิยมนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิด  และยังมีคุณสมบัติเด่นคือสามารถเก็บรักษาไว้ในตู้เย็นได้นานกว่า  1  สัปดาห์  โดยยังมีความสด  รูปร่าง  ขนาดน้ำหนัก  และ สีสัน  ไม่เปลี่ยนแปลง

เห็ดยานางิหรือเห็ดโคนญี่ปุ่น

ชื่อวิทยาศาสตร์  :  Pholiota cylindracea

ชื่อสามัญ  :  เห็ดยานางิ,เห็ดโคนญี่ปุ่น

ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ  :  Yanagimatsutake

ลักษณะทั่วไป  :  หมวกเห็ดมีลักษณะกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง  4-10  ซม.  ดอกเห็ดที่ออกใหม่จะมีลักษณะกลม  ขนาดเล็ก  ตรงกลางหมวกจะนูนสูงขึ้นมา  ดอกเห็ดมีสีน้ำตาลเข้ม มีเยื่อหุ้มสีขาวอยู่บริเวณใต้หมวก  เมื่อดอกเห็ดแก่สีของหมวกเห็ดจะซีดลงเป็นสีน้ำตาลอ่อน  ตรงกลางหมวกที่เคยนูนจะยุบและแบนราบ  ขนาดดอกจะขยายใหญ่ขึ้นจนเยื่อหุ้มด้านล่าง  ดอกเห็ดฉีกขาด  แล้วเปลี่ยนเป็นวงแหวนสีน้ำตาลเข้มติดอยู่ที่ก้านดอกเห็ด

การพาะเห็ดยานางิ  :  มีขั้นตอนสำคัญ  ดังนี้

1. การเลี้ยงเชื้อเห็ดบริสุทธิ์บนอาหารวุ้น   P.D.A.

2. การทำหัวเชื้อเห็ดบนเมล็ดข้าวฟ่าง

3. การทำก้อนเชื้อ

4. การทำให้เกิดดอกและการ เก็บเกี่ยว ผลผลิต

การทำก้อนเชื้อเห็ด   มีสูตรอาหารดังนี้

สูตรที่ 1 : 

1. ขี้เลื่อยไม้ยางพารา  จำนวน  100  กก.

2. รำข้าวละเอียด  จำนวน  6  กก.

3. หินปูน  (แคลเซียมคาร์บอเนต)  จำนวน  1  กก.

4. ดีเกลือ  จำนวน  0.2  กก.

5. น้ำ 

วิธีการทำ  :   นำวัสดุทุกชนิดผสมให้เข้ากันดี  ให้มีความชื้นที่  55-65  เปอร์เซ็นต์  และความเป็นกรดเป็นด่าง  5-7  เมื่อผสมเสร็จให้บรรจุถุงได้เลย  โดยไม่ต้องหมัก

สูตรที่ 2 :  

1. ฟางข้าวสับขนาด  2  นิ้ว  จำนวน  100  กก.

2. หินปูน  (แคลเซียมคาร์บอเนต)  จำนวน  2  กก.

3. รำข้าวละเอียด  จำนวน  5-8  กก.

4. น้ำ

วิธีการทำ  :   สูตรนี้ต้องหมักไว้นาน  8-10  วัน  โดยต้องกลับกองทุก  2  วัน  เพื่อไม่ให้มีกลิ่นแอมโมเนีย 

การหมักทำเช่นเดียวกับการหมักฟางข้าวเพื่อใช้ในการเพาะเห็ด

เมื่อผสมส่วนผสมทั้งหมดตามสูตรที่  1 หรือหมักฟางข้าวตามสูตรที่  2  ให้เข้ากันดีแล้ว  นำมาบรรจุลงในถุงพลาสติกทนร้อนขนาด  7*12  นิ้ว หน้า  0.12  มม.  ให้มีน้ำหนักต่อถุงประมาณ 600-800 กรัม แล้วใส่คอขวด จุกสำลี และหุ้มด้วยกระดาษรัดยางหรือใช้ฝาครอบพลาสติกปิดจุกสำลีกันเปียก นำไปนึ่งฆ่าเชื้อในหม้อนึ่งความดัน  ที่  15-20  ปอนด์  ต่อตารางนิ้ว  นาน  1-2  ชม.  หรือ หม้อนึ่งแบบลูกทุ่ง ใช้เวลานาน  2-3  ชม.  ทิ้งไว้ให้เย็น ก่อนนำไปเขี่ยหัวเชื้อใส่  โดยการเทเมล็ดข้าวฟ่างซึ่งมีเส้นใยเห็ดเจริญอยู่ลงบนถุงอาหารเพาะเห็ด ถุงละ  15-20  เมล็ด  ในห้องที่ไม่มีลมโกรกและสะอาด

การบ่มเส้นใย  :  นำก้อนเชื้อเห็ดที่ผ่านการเขี่ยหัวเชื้อไปบมในห้องที่มีอุณหภูมิ  25-30  องศาเซลเซียส  ซึ่งจะใช้เวลาบ่มเส้นใยประมาณ  30  วัน  (ถุงอาหารขนาด  800  กรัม) เมื่อเส้นใยเดินเต็มแล้วให้พักถุงต่อไปอีก  15  วัน  ก่อนนำไปเปิดดอก

การกระตุ้นดอก  :  เนื่องจากเห็ดยานางิต้องการอากาศที่ค่อนข้างเย็นในการชักนำให้เกิดดอก ดังนั้นเมื่อเส้นใยเดินเต็มถุงแล้ว  ให้สังเกตุว่าเส้นใยที่เห็นนั้นเป็นสีน้ำตาลเข้มหรือไม่ (หากมีสีน้ำตาลเข้มจึงจะย้ายไปที่โรงเรือนเปิดดอก) สำหรับโรงเรือนเปิดดอกเห็ดยานางิควรควบคุมอุณหภูมิให้อยู่ที่ระหว่าง  24-30  องศาเซลเซียส  ความชื้นไม่ต่ำกว่า  60-80  เปอร์เซ็นต์

วิธีการเปิดดอก  :  การเปิดดอกเห็ดยานางิจะนิยมเปิดที่คอขวด โดยการเปิดจุกสำลีออก และ อีกวิธีหนึ่งคือการเปิดจุกและเอาคอขวดออก จากนั้นเปิดปากถุงให้กว้าง หลังนำก้อนเชื้อเห็ดวางเข้าชั้นในโรงเรือนแล้ว การเตรียมโรงเรือนควรเตรียมตามสภาพความต้องการใช้งาน หรือ ตามงบประมาณที่เกษตรกรมี แต่ที่สำคัญก็คือ โรงเรือนที่เพาะเห็ดยานางิจะต้องมีการถ่ายเทอากาศดี  และ ควมีการให้น้ำวันละ  2  ครั้ง  ช่วงเช้าและช่วงบ่าย(ประมาณ  15.00  น.)  ที่ก้อนเชื้อเห็ด(ระวังอย่าให้เปียกหน้าเห็ด) และบริเวณรอบนอกโรงเรือน เพื่อสร้างความชื้นและคงความชื้นไว้ให้มีความสม่ำเสมอ

ระยะเวลาในการเก็บเกี่ยวผลผลิต  :  จะเริ่มเก็บเกี่ยวเมื่อดอกเห็ดเริ่มโตเต็มที่ แต่ยังไม่ทันบาน  โดยขณะที่เก็บดอกเยื่อหุ้มหมวกด้านล่างควรจะยังอยู่หรือไม่ฉีกขาด ใน  1  รอบการผลิตจะเก็บดอกได้  8-15  ครั้ง  ใช้ระยะเวลาในการเก็บเกี่ยวทั้งหมดประมาณ  60-80  วัน ผลผลิตที่ได้ ต่อถุงจะอยู่ที่  100-150  กรัมต่อถุง รวมระยะเวลาตลอดการเพาะเห็ดยานางิ นั้บตั้งแต่เตรียมเชื้อบริสุทธิ์ในอาหารวุ้นจนกระทั่งเก็บเกี่ยวผลผลิตจนหมดสิ้น  ประมาณ  130-145  วัน  มีราคาขายส่งออกจากหน้าฟาร์มอยู่ที่  250-300  บาทต่อกิโลกรัม

ข้อมูลอ้างอิง  :  https://www.rakbankerd.com/

เกษตร   เกษตรน่ารู้   เกษตรวันนี้    พืชเศรษฐกิจ    เห็ด    ปลูกเห็ด    เพาะเห็ด    ดูแลเห็ด