วิธีการปลูก และดูแล ถั่วพู

ถั่วพู  (Wing Bean) จัดเป็นพืชตระกูลถั่วที่นิยมนำฝักอ่อนมารับประทาน ทั้งจิ้มน้ำพริก และประกอบอาหารจำพวกแกง เนื่องจาก เนื้อฝักมีความกรอบ และให้รสมัน ซึ่งแต่ก่อนเป็นผักที่ปลูกตามครัวเรือนสำหรับรับประทานเอง แต่ปัจจุบัน มีการปลูกในแปลงใหญ่สำหรับการค้ามากขึ้น เนื่องจากเป็นที่ต้องการรับประทานมาก

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น  และราก

ต้นถั่วพูเป็นพืชล้มลุกที่มีอายุมากกว่า  1  ปี  ลำต้นมีลักษณะเป็นเถายาวเลื้อยเกาะตามวัสดุหรือต้นไม้อื่น  ลำต้นมีลักษณะกลม  โคนต้นหรือโคนเถามีสีน้ำตาลอมเขียว  ส่วนเถาส่วนปลายมีสีเขียวสด  ลำต้นแตกกิ่งสาขาจำนวนมาก ขนาดความยาวของเถาได้มากกว่า  3-4  เมตรโดยเฉพาะลำต้นที่มีค้างให้เลื้อย

รากถั่วพูมีลักษณะเป็นปมหรือกลายเป็นหัวอยู่ใต้ดินจำนวนหลายหัว  และมีรากแขนงแตกออกเล็กน้อย  ส่วนปลายด้านล่างของหัวจะเป็นรากยาวแทงลงดิน  หัวหรือปมรากนี้สามารถนำมารับประทานหรือประกอบอาหารได้

ใบ

ใบย่อยคู่แรกที่มีขนาดใกล้เคียงกันจะมีก้านใบสั้นหรือโคนใบติดกับส่วนยอดของก้านใบหลัก  ใบมีลักษณะคล้ายใบโพธิ์  มีฐานใบกว้าง ปลายใบแหลม  ส่วนอีกใบจะมีก้านใบยาวออกมา  และขนาดใบใหญ่กว่า  2  ใบแรก

ใบย่อยแต่ละใบจะมีแผ่น  และขอบใบเรียบ  แผ่นใบมีสีเขียวสด  มีเส้นกลางใบเป็นสีเหลืองมองเห็นชัดเจน และมีเส้นแขนงใบเรียงสลับออกจากเส้นกลางใบ  6-8  เส้น

ดอก

ถั่วพูจะออกดอกเป็นช่อ แต่ละช่อมีดอก 3-12 ดอก แต่จะบานได้เพียง  2-4  ดอก  เท่านั้น  ดอกประกอบด้วยกลีบเลี้ยงสีเขียวสดหุ้มบริเวณฐานดอก  ส่วนกลีบดอกมีสีต่างกันตามสายพันธุ์  กลีบดอกเรียงซ้อนกันเป็นกระจะ ไม่เลี้ยงซ้อนเป็นวงกลมเหมือนดอกไม้อื่น ด้านในมีเกสรตัวผู้  10  อัน  ทั้งนี้  ดอกถั่วพูจัดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ  สามารถผสมเกสรได้ในดอกตัวเอง  ดอกมักจะบานในช่วงเช้ า 08-10.00  น. และเกสรตัวผู้จะปล่อยละอองเกสรในช่วงเวลา  01.00-02.00  น.

ดอกถั่วพูมีหลายสีตามชนิดของถั่วพู  แต่ที่พบมากในไทย คือ ดอกสีขาวอมม่วงของพันธุ์ฝักเขียว  และดอกสีม่วงของพันธุ์ฝักม่วง  ทั้งนี้ดอกจะเริ่มออกในช่วงปลายฤดูฝนจนถึงต้นหนาว  และดอกจะเริ่มบานหลังจากปลูกแล้วประมาณ  100-120  วัน

ผล/ฝัก

ผลถั่วพูเรียกเป็นฝัก ยาวประมาณ  10-35  เซนติเมตร  สีของฝักมีหลายสีจามชนิดพันธุ์  แต่ส่วนมากมักปลูกฝักสีเขียว ฝักสีเขียวนี้  เมื่อแก่มีสีเขียวอมเหลือง  สีเหลือง  และแห้งจนเป็นสีน้ำตาล ลักษณะของฝักแบ่งเป็น  4  แฉก  ขอบแฉกเป็นแผ่นบางๆ และหยักเป็นฟันเลื่อย ตรงกลางฝักเป็นที่อยู่ของเมล็ด เรียงชิดกันตามความยาวของฝัก ทั้งนี้ ชนิดฝักหรือพันธุ์ที่พบปลูกในไทยจะมี  2  ชนิด  คือ  พันธุ์ฝักสีเขียว  และพันธุ์ฝักสีม่วง

เมล็ดถั่วพูมีลักษณะคล้ายเมล็ดถั่วเหลือง  มีลักษณะค่อนข้างกลม และแบนเล็กน้อย  เปลือกเมล็ดแข็ง  และมีตาต้นอ่อนสีขาวอยู่ขอบด้านในของเมล็ด  เปลือกเมล็ดมีหลายสีตามชนิดพันธุ์  อาทิ  สีขาว  สีน้ำ  และสีดำ  เมล็ดในฝักเขียวอ่อนจะมีเปลือกสีเขียว  เนื้อเมล็ดมีสีขาว  สามารถเคี้ยวรับประทาน เมื่อแก่หรือเมื่อฝักแห้งจะมีเปลือกเมล็ดเป็นสีน้ำตาล  เปลือกเมล็ดเป็นมันวาว  ในแต่ละฝักจะมีเมล็ดได้ประมาณ  5-20  เมล็ด

การปลูกถั่วพู

การปลูกถั่วพูใช้เพียงวิธีเดียว  คือ  การปลูกด้วยเมล็ด  ซึ่งนิยมปลูกในช่วงต้นฤดูฝน และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ไม่เกิน  1  ฤดูเก็บเกี่ยว จึงเปลี่ยนปลูกรุ่นใหม่

การเตรียมแปลง

สำหรับการปลูกในแปลงขนาดใหญ่เพื่อการค้า จำเป็นต้องเตรียมแปลงก่อนทุกครั้ง เริ่มจากการไถพรวนดิน 1 รอบ  และตากดินนาน  7  วัน  พร้อมกับกำจัดวัชพืชด้วย หลังจากนั้น  จึงหว่านปุ๋ยคอก  2-4  ตัน/ไร่  พร้อมไถกลบทิ้งไว้  3-5  วัน

วิธีการปลูก

หลังจากเตรียมแปลงเสร็จแล้ว ให้ใช้คราดแหลม คราดแปลงในแนวยาวเป็นร่องตื้นๆตามแนวยาวของแปลง โดยให้ระยะห่างระหว่างร่องที่ 60 เซนติเมตร จากนั้น โดยนำด้วยปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 บางๆ ตลอดแนวร่อง พร้อมหยอดเมล็ดเป็นจุดๆหรือเป็นหลุม หลุมหรือจุดละ 3-4 เมล็ด ระยะห่างของหลุมหรือแต่ละจุดประมาณ 60 เซนติเมตร เช่นกัน ก่อนจะคราดหน้าดินกลบ

การถอนต้นถั่วพู

เมื่อเมล็ดงอกแล้วจึงปล่อยให้ต้นโตได้ประมาณ 1 อาทิตย์ โดยหากหลุมใดเกิดมากกว่า 2 ต้น ให้ถอนต้นถั่วพูที่เล็กออก และคงเหลือไว้ที่ 2 ต้น/หลุม

การทำค้าง

การทำค้างเพื่อให้เถาถั่วพูเลื้อยถือเป็นสิ่งสำคัญ  เพราะจะช่วยให้ถั่วพูเติบโตได้ดีกว่าการไม่ทำค้างหรือปล่อยเลื้อยตามดิน

การทำค้างจะเริ่มทำหลังจากปลูกถั่วพูไปแล้วประมาณ  7-14  วัน  หรือ ยอดถั่วพูเริ่มแทงยอดยาว  ส่วนไม้ทำค้างนิยมใช้ไม้ไผ่  โดยการทำค้างสำหรับการปลูกเพียงไม่กี่หลุมจะใช้ไม่ไผ่  ปักรอบหลุมเป็น  3  เหลี่ยม  และด้านบนขึงรัดด้วยไม้ในแนวนอนเป็นสามเหลี่ยมเช่นกัน  แต่หากปลูกเป็นแถวยาวในแปลงใหญ่จะนิยมทำค้างในแนวยาว  โดยปักเสาไม้ไผ่ค้ำยันเรียงเป็นแถว

การเก็บผลผลิต

ถั่วพูจะปลูกเพื่อรับประทานฝักอ่อนเป็นหลัก ซึ่งมักจะเก็บฝักในระยะที่ฝักยังเป็นสีเขียวอ่อนหรือมีอายุหลังการปลูกประมาณ 140-160 วัน หรือหลังจากติดฝักแล้ว 20-40 วัน ซึ่งจะต้องทยอยเก็บในทุกๆวัน เพราะถั่วพูจะมีฝักที่เติบโตไม่พร้อมกัน

ผลผลิตของถั่วพูในระยะปลูกที่  60×60  เซนติเมตร ในพื้นที่  1  ไร่  จะให้ผลผลิตในส่วนต่างๆ  ได้แก่

– เมล็ด  190-200  กิโลกรัม/ไร่

– ฝักแห้ง  250-260  กิโลกรัม/ไร่

– ใบ และเถา  290-300  กิโลกรัม/ไร่

– หัว  200-400  กิโลกรัม/ไร่

ข้อมูลอ้างอิง  :  https://puechkaset.com

ข่าวเกษตร    เกษตรน่ารู้    ถั่วพู    การปลูกถั่วพู    การถอนต้นถั่วพู